Konwerter satelitarny (LNB) jest drugim najważniejszym po antenie satelitarnej elementem instalacji od, którego będzie zależeć jakość i siła odbieranych programów Tv-Sat.
Konwerter satelitarny ma za zadanie: odbiór sygnału z satelity umieszczonej na orbicie geostacjonarnej (36000 km) za pomocą anteny satelitarnej, dokonanie konwersji (10 – krotne zmniejszenie częstotliwości) i dostarczenie sygnałów do odbiornika satelitarnego. Konwersja to inaczej przekształcenie, a więc konwerter przekształca sygnały o mikrofalowe (długość fali 3 cm) o wysokich częstotliwościach (11 GHz na 1.1 GHz) – więc dziesięciokrotnie mniej, następnie wzmacnia sygnał i przesyła przewodem antenowym do dekodera satelitarnego.
konwerter Inverto Unicable SCR + twin
Konwertery w zależności od przeznaczenia produkowane są jako:
- jedno wyjściowe (Single) – współpraca z jednym dekoderem
- dwu wyjściowe (Twin) – współpraca z dwoma dekoderami lub jednym z funkcją niezależnego nagrywania programów
- cztero – wyjściowe (Quad) – cztery dekodery lub dwa z funkcją nagrywania
- ośmio (Octo) – do ośmiu pojedynczych urządzeń odbiorczych
- cztero wyjściowe (Quatro) przeznaczone do pracy z multiswitchem – instalacje zbiorcze, ilość odbiorników zależy od portów w multiswitchu
- Unicable SCR technologia jednoprzewodowa – za pomocą jednego przewodu dostarczenie 4 do 16 sygnałów do urządzeń odbiorczych. Ważnym faktem jest, że mino jedno kablowego połączenia, urządzenia te są w stanie pracować zupełnie niezależnie od siebie. W przypadku dekoderów Ultara Box i Evo Box można nagrywać trzy niezależne programy satelitarne na wewnętrznym dysku HDD i czwarty oglądać w tym samym czasie.
- Monoblock (obsługujący dwie lub trzy pozycje satelitarne z wbudowanym przełącznikiem Diseq) (np. Hootbird 13E, Astra 19.2E)
- Optyczne wykorzystujące technologię światłowodową, jednym włóknem światłowodowym o długości fali 1310 nm przesyłane jest przekształcone całe pasmo satelitarne od 10.95 -12.75 GHz, do specjalnego odbiornika optycznego. Zaletą takiego rozwiązania jest bardzo znikome tłumienie światłowodów, równa charakterystyka całego pasma częstotliwości pośredniej 950 – 2150 MHz, całkowity brak zakłóceń nie pożądanymi sygnałami radiowymi np. z telefonii komórkowej. Przesyłane pasmo sygnałów telewizyjnych i radiowych włóknem światłowodowym to 0.95 – 5.45 GHz. Dzięki tej technologii można zasilać do 32 odbiorników optycznych oddalonych od siebie nawet 10 km bez absolutnie żadnej straty jakości sygnału w odbiorniku.
Na rynku jest bardzo wiele firm oferujących różnego rodzaju rozwiązania mechaniczne i elektroniczne przystosowane do anten offsetowych – podświetlanych (obecnie najczęściej stosowanych), parabolicznych (stosowane głównie w profesjonalnych stacjach telewizyjnych, w dystrybucyjnych sieciach kablowych i telekomunikacji)
W zależności od położenia geograficznego w technice satelitarnej wykorzystywane są różne zakresy częstotliwości i tak np. w USA, Rosji, Azji pasmo C 4 – 5 GHz, Europie pasmo KU 9,750 – 12,75 GHz oraz KA 19 – 20 GHz.
W naszej lokalizacji oczywiście używany dla potrzeb telewizji satelitarnej jest zakres KU z polaryzacjami ortogonalnymi (pionowa V i pozioma H) inaczej jest w przypadku rosyjskiego operatora NTV nadającego swój pakiet z Eutelsata 36E – w którym stosują polaryzację prawo i lewoskrętną.
Konwerter optyczny firmy Triax
Najważniejsze parametry decydujące o tym jak dany konwerter będzie pracował to poziom szumów własnych (uzależniony od zastosowanych elementów elektronicznych) wpływający na jakość sygnału (MER i C/N) oraz wzmocnienie wpływające na poziom sygnału.
Przy obecnym postępie technicznym najlepsze konwertery satelitarne mają wzmocnienie 45 – 65 dB a realny poziom szumów NF 0,2 – 0,5 dB choć producenci chwalą się i podają 0,1 dB co jest chwytem marketingowym tylko po to, aby skusić klienta do zakupu.
Praktycznie wszystkie firmy produkujące elektronikę w tym również konwertery satelitarne przeniosły produkcje do Chin, i tak np. choć mamy znaną włoską markę Inverto czy niemiecką Optiqum to często powstają w tej samej fabryce na innej linii produkcyjnej. Rozwiązania elektroniczne są bardzo do siebie zbliżone, często stosowane są te same elementy elektroniczne – półprzewodnikowe, różnią się obudową, kolorem i opakowaniem.
LNB Inverto Single Red
Przekonałem się o tym osobiście, dwa lata temu wpadła mi w ręce nowa seria konwerterów Inverto single Black premium oraz Red classic, różniły się oczywiście w cenie (zakup w hurtowni 25 i 17 zł brutto za szt.) jako, że zależy mi na produktach najlepszej jakości postanowiłem zmierzyć i porównać obydwa za pomocą przyrządu Promax HD Ranger, ku mojemu zdziwieniu tańszy okazał się lepszy od droższego. Postanowiłem dokonać rozbiórki dwóch konwerterów, zastosowana elektronika (elementy, płytka drukowana) były identyczne, klient płacił tylko za ładniejszą obudowę w czarnym kolorze z logiem producenta.
Konstrukcja nowoczesnego LNB z PLL – płytka drukowana PCB
Czy do odbioru telewizji w systemie 4K HD konieczne są specjalne konwertery?
Nie do końca tak jest, – to kolejny chwyt marketingowy i sposób na sprzedanie produktu.
Często w autoryzowanych punktach NC+/Canal+ oraz elektro-marketach (Saturn) abonenci są jawnie oszukiwani twierdzeniem: – aby można odbierać programy w jakości 4K HD musicie nabyć specjalny konwerter i przewód HDMI – co oczywiście nie jest konieczne!
W antenowej technice satelitarnej ważna jest stabilność częstotliwości i tak zwane szumy fazowe.
W starych konstrukcjach LNB jako źródło sygnału mikrofalowego do przemiany częstotliwości były stosowane generatory ceramiczne DRO, które pod wpływem temperatury i upływu czasu zmieniały swoją częstotliwość nawet o (± 8 MHz), obecnie prawie wszystkie nowoczesne konwertery mają stabilizację PLL kontrolowaną przez rezonator kwarcowy 25 lub 27 MHz, co zapewnia wysoką stabilność częstotliwości w szerokich zakresach temperatur i czasie (w praktyce około ± 0.5 MHz)
Dla znających język angielski link do strony porównującej DRO i PLL: http://lnbreviews.blogspot.com/2017/04/pll-vs-dro-lnb-which-is-better.html
Czy konwerter satelitarny może się uszkodzić?
Niestety konwertery są podatne na uszkodzenia z kilku przyczyn:
- praca w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych śnieg, deszcz, promieniowanie UV
- szeroki zakres temperatur, zimą – 20 i latem + 65 stopni C.
- przepięcia spowodowane wyładowaniami atmosferycznymi w czasie burzy, uszkodzeniem dekodera lub wadliwą instalacją elektryczną (brak zerowania)
Czy jest na to jakieś lekarstwo, niestety nie, doraźnie można odłączyć przewody antenowe łączące konwerter z dekoderem przed zbliżającą się burzą lub np. planowanym dłuższym wyjazdem na urlop.
Co zatem wybrać by nie zostać oszukanym i nie przepłacić za mierną jakość?
Na uwagę moim zdaniem zasługują (co osobiście jako instalator sprawdziłem) wielokrotnie :
Inverto: seria Black Ultra np. http://www.inverto.tv/lnb?family=black_ultra
MTI: Universal Single, Twin LNBF https://www.mtigroup.com/_english/02_products/03products.php?MainID=2&SID=3&ID=187
Optiqum: Golden series https://www.axtechnology.eu/golden-series.html
Technisat: seria Phoenix
Golden Interstar: seria Platinum X
CORAB: seria C120 https://sat.corab.eu/sma-tv/konwertery.html
Best: LNB BEST HD
Uwagi końcowe:
Decydując się na zakup konwertera powinniśmy zwrócić uwagę na wzmocnienie (jak wyżej napisałem około 50 – 60 dB) szumy własne, stabilizację częstotliwości PLL oraz najważniejsza sprawa jakość użytych plastyków, bardzo często wieczko, przez które mikrofale dostają się do elektroniki wewnątrz ulega pęknięciu lub utlenieniu pod wpływem promieniowania UV, w następstwie do środka dostaję się woda z opadów deszczu, a ta go uszkadza.
Pęknięta osłona konwertera LNB